نرخ ديه در ايران چگونه محاسبه مي شود؟ . دیه به معنای چیزی است که در مقابل قتل به اولیای مقتول پرداخت می‌شود و از آن در عرف عام به خون‌بها یاد می شود و معیار محاسبه نرخ دیه ارزش 100 شتر است.

به ادامه مطلب برويد

محاسبه نرخ ديه انسان در ايران

- البته معیار محاسبه دیه در اسلام علاوه بر 100 شتر، موارد دیگری را هم شامل می‌شود که عبارتند از 100 گاو، یک هزار گوسفند، 200 حلّه، یک هزار دینار و 10 هزار درهم.

- فرد قاتل که دیه را پرداخت می‌کند، اختیار دارد که هر یک از این موارد را انتخاب کند، همچنین اگر طرفین با هم توافق کنند، می‌تواند قیمت مورد انتخاب شده را بپردازد.

- اما اینکه چرا این موارد به عنوان دیه تعیین شده است، ممکن است علت‌های مختلفی داشته باشد مانند در دسترس نبودن پول نقد یا طلا برای همه و در همه جا، به همین جهت، موارد مختلف تعیین شده است تا پرداخت کننده در موقع پرداخت با مشکل مواجه نشود.

- ديه نفس انسان با شتر محاسبه می‌شود و ديه ساير اعضای بدن با دينار، امروزه يک شتر و يک دينار معادل چقدر از پول امروزی است؟

- بر اساس شرع و قانون مجازات اسلامی (ماده 297 ) دیه نفس انسان مسلمان يکی از امور شش گانه است كه قاتل در انتخاب هر يک از آن‌ها مخير می‌باشد و تلفيق آن‌ها جايز نيست:

1- 100 شتر سالم و بدون عيب كه خيلی لاغر نباشند.

2- 200 گاو سالم و بدون عيب كه خيلی لاغر نباشند.

3- يک هزار گوسفند سالم و بدون عيب كه خيلی لاغر نباشند.

4- 200 دست لباس سالم از حله های يمن

5- يک هزار دينار مسكوک و غير مغشوش كه هر درينار يک مثقال شرعی طلا به وزن 18 نخود است.

6- 10 هزار درهم مسكوک سالم و غير مغشوش كه هر درهم به وزن 6/12 نخود نقره هستند.

تبصره- قيمت هر يک از امور ششگانه در صورت تراضی طرفين و يا تعذر همه آن‌ها پرداخت می‌شود.

بر اساس ماده فوق قاتل می‌تواند هر يک از موارد فوق را انتخاب کند اما مورد چهارم (حله يمن) به لحاظ اينکه امروزه وجود ندارد و تحصيل آن متعذر است از اين شش قسم خارج شده است.

درهم و دينار هم به نظر برخی فقها و از جمله فتوای مقام معظم رهبری در حقيقت همان قيمت احشام ثلاثه است. يعنی قيمت یک هزار دينار و 10 هزار درهم برابر قيمت 100 شتر و 200 گاو و يا یک هزار گوسفند بوده است و از اين نظر موضوعيت ندارد.

لذا وزارت دادگستري به منظور تعيين و تثبيت نرخ ديه با استفاده از نظر هيئت كارشناسان قيمت سوقيه احشام(گاو ، گوسفند و شتر) را ابتدا هر 6 ماه يک بار و بعد هر يک سال يک بار تعيين و مراتب را به صورت بخشنامه به دادگستری‌های سراسر كشور ابلاغ می‌کند.

علت تقويم سالانه ديه انسان بر اساس قيمت شتر که به وسيله قوه قضاييه هر سال ابلاغ می‌شود هم اين است که شتر در بين همه اين موارد قيمت کمتری دارد و نوعی قاتل يا جانی شتر يا قيمت شتر را برای پرداخت انتخاب می کند با اين حال پرداخت ديه بر اساس شتر يا قيمت شتر موضوعيت ندارد و قاتل می‌تواند هر کدام از موارد ديگر را نيز انتخاب کند.

در مورد قيمت ديه ديگر اعضای بدن هم همين نکته وجود دارد. اگر در رأی دادگاه ديه عضوی با عنوان کسری از ديه کامل عنوان شد(مانند ديه دست که نصف ديه کامل است) به همين روال عمل میشود و اگر ديه جراحتی با دينار عنوان شد معيار اندازه گيری دينار بر اساس همان قيمت شتر سنجيده می‌شود.

امسال هم  نرخ دیه کامل از سوی قوه قضاییه 210/000/000 تومان تعیین شده است و دیه کامل یک فرد در ماه های حرام هم 280/000/000 تومان در نظر گرفته شده است، بر همین مبنا می‌توان دیه‌های جزیی را به نحوی که در زیر آمده است محاسبه کرد:

یک ده هزارم:21000

یک هزارم:210/000

یک صدم:2/100/000

نیم صدم:1/050/000

یک دهم درصد:210/000

دو دهم درصد:420/000

سه دهم درصد:630/000

چهار دهم درصد:840/000

پنج دهم درصد:1/050/000

شش دهم درصد:1/260/000

هفت دهم درصد1/470/000

هشت دهم درصد:1/680/000

نه دهم درصد:1/890/000

یک صدم دیه کامل :2/100/000

دو درصد دیه:4/200/000

سه درصد دیه:6/300/000

چهار درصد دیه:8/400/000

پنج درصد دیه:10/500/000

شش درصد دیه:12/600/000

هفت درصد دیه:14/700/000

هشت درصد دیه:16/800/000

نه درصد دیه:18/900/000

ده درصد دیه:21/000/000

یک دهم دیه:21/000/000

دو دهم دیه:42/000/000

سه دهم دیه:63/000/000

چهار دهم دیه:84/000/000

پنج دهم دیه:105/000/000

شش دهم دیه:126/000/000

هفت دهم دیه:147/000/000

هشت دهم دیه:168/000/000

نه دهم دیه:189/000/000

نصف دیه کامل:105/000/000

ثلث دیه کامل:70/000/000

ربع دیه کامل:52/500/000

خمس دیه کامل:42/000/000

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان

تعيين نرخ ديه در ايران